- دکتر نسیم شمس
- متخصص رادیولوژی دهان فک و صورت
- تلفن: 06132231564 / 06132231565
- آدرس مطب: اهواز، کیانپارس – خیابان دوم شرقی – مجتمع تشریفات – طبقه 6 – واحدهای 606 و 607
نکات آموزشی خوزستان خبر در خصوص سونوگرافی ، رادیولوژی و سی تی اسکن
کلمه سونوگرافی از لفظ لاتین sono به معنی صوت و نیز graphic به معنی ترسیم گرفته شده و ultrasound از ultra به معنی ماورا و نیز sound به معنی صوت یا صدا گرفته شده است.
تاریخچه سونوگرافی :
در سونوگرافی با تصویر سه بعدی انواع مالفورماسیونها دقیق مشخص میشود به خصوص در مالفورماسیونهای صورت . برای ساخته شدن تصویر در زمان طولانی هنوز دستگاهها کامل نشدهاند در واقع دستگاههای سه بعدی تجاری نشدهاند و هنوز اکثر دستگاههای سونوگرافی دو بعدی هستند و به عبارتی Digimucioner هستند که منتها تمایز دستگاهها با توجه به توانایی تفکیک است یعنی دستگاه سونوگرافی که قدرت تفکیک بالاتر باشد از لحاظ کارایی بالاتر است و برعکس .
سونوگرافی علاوه بر کاربرد در حاملگی و تشخیص انواع ناهنجاری های جنین ، کاربردهای درمانی نیز دارد و برای تشخیص انواع ناهنجاری ها و بیماری ها استفاده می شود.
سونوگرافی در دوران بارداری
1- سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی امواجی است که به بافت بدن مادر فرستاده می شود و بسته به آنکه به بافت نرم یا سخت بدن برخورد کند، تصاویری ایجاد می کند. این تصاویر در سونوگرافی معمولی یا همان سونوگرافی دوبعدی به صورت سیاه و سفید دیده می شود.
پزشک براساس دانسته هایی که در مورد آناتومی بدن دارد آن تصاویر را تشریح می کند و از این طریق مادر را در جریان رشد جنین قرار می دهد.
2-بهترین زمان برای انجام اولین سونوگرافی چه وقتی است؟
اگر مادر در شرایط عادی باشد و مشکل و درد خاصی نداشته باشد – درد خاص از آن لحاظ که بیشتر مادران در اوایل بارداری دردهایی دارند که به دلیل عادی نبودن شرایط برای رحم طبیعی است – بهترین زمان برای انجام نخستین سونوگرافی، هفته هشتم است.
بسیاری از خانم ها به محض اینکه متوجه بارداری خود می شوند یا حتی شک می کنند، اصرار به سونوگرافی دارند. به دلیل اینکه فکر می کنند چون در سونوگرافی می توان درون رحم را با چشم دید قابل اطمینان تر است. درصورتی که برای این کار می توان از تست های بارداری و آزمایش استفاده کرد و نیازی به سونوگرافی نیست.
زیرا سونوگرافی حتی اگر در این زمان، بارداری را تایید کند، قادر نیست سالم بودن جنین را اثبات کند.
بنابراین پزشک ناچار است مدتی بعد سونوگرافی را تجدید کند که همان دوماهگی یا هشت هفتگی جنین است.
3- آیا سونوگرافی تنها برای تعیین جنسیت است؟
خیر، درواقع وظیفه اصلی سونوگرافی تایید سلامت جسمی جنین است؛ به طور مثال یک سونوگرافی به نام سونوگرافی غربالگری سه ماهه نخست در هفته یازدهم تا چهاردهم بارداری انجام می شود و می تواند احتمال برخی از اختلالات کروموزومی ازجمله منگولیسم را گزارش دهد.
این بیماری از روی بافت گردن و فرم استخوان بینی در جنین تشخیص داده می شود زیرا جنین هایی که دچار این مشکل هستند بینی پهن و کوتاه و بدون استخوان و بافت گردن غیرطبیعی دارند.
بنابراین سونوگرافی در ماه های اول برای آگاهی از سلامت جنین انجام می شود و در عین حال جنسیت وی را نیز مشخص می کند.
4- چند نوع سونوگرافی وجود دارد؟
سونوگرافی انواع مختلفی دارد و برای مادران براساس اینکه شرایط عادی یا غیرعادی ای مانند دیابت و فشار خون بالا داشته باشند و یا مادرانی که جنینشان به دلایلی رشد خوبی نداشته و در معرض خطر هستند نوع خاصی از آن تجویز می شود؛ به طور مثال نوعی سونوگرافی برای تشخیص نارسایی دهانه رحم وجود دارد که برای مادرانی که سابقه سقط های بالای سه ماه و چهار ماه دارند انجام می شود زیرا ممکن است رحم به دلیل سنگین شدن تدریجی جنین نتواند وزن آن را تحمل کند. یا انواعی از سونوگرافی به نام داپلر عروق و شریان های بند ناف، داپلر شریان مغز جنین و داپلر عروق رحم و انواع دیگری وجود دارند که در شرایط خاص و به تشخیص پزشک انجام می شوند.
5- تعداد دفعات سونوگرافی طی دوره بارداری من چند بار است؟
این موضوع بستگی به نتیجه معاینه های پزشک دارد که باتوجه به عوامل گوناگونی مانند نتیجه آزمایش ها و شرایط بدنی مادر تعیین می شود. اگر پزشکی تشخیص دهد که شرایط مادر حساس است ممکن است ماهی یک بار دستور سونوگرافی بدهد.
درصورت عادی بودن شرایط :
– یک بار در همان هشت هفتگی جنین
– بار دوم از هفته یازدهم تا چهاردهم برای تست سونوگرافی غربالگری سه ماهه نخست
– بار سوم بین هفته پانزدهم تا بیست و دوم برای تست غربالگری خون – که البته یک بار هم همزمان با بار دوم سونوگرافی انجام می شود –
– بار چهارم نیز در ماه آخر بارداری برای تعیین وضعیت قرارگیری جنین در بدن، انجام می شود. جنین به طور معمول باید با سر به طرف پایین در رحم قرار گرفته باشد.
بنابراین یک خانم باردار در طول دوره نه ماهه بارداری چهاربار نیاز به سونوگرافی دارد و بیشتر از این در حالت عادی اصلا ضرورتی ندارد و بهتر است برخی از مادران که در این مورد کمی نگرانی و وسواس دارند این نکته را مدنظر قرار دهند.
6- چند روز برای انجام سونوگرافی وجود دارد؟
دو روش برای انجام سونوگرافی وجود دارد. یکی نوع معمول سونوگرافی که همان سونوگرافی ابدومینال یا شکمی است که از روی شکم انجام می شود و دیگری سونوگرافی واژینال که از داخل واژن و معمولا در شرایط خاصی صورت می گیرد.
7- سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی چیست؟
سونوگرافی سه بعدی و چهاربعدی مانند سونوگرافی دوبعدی تنها تصاویر سیاه و سفید را نشان نمی دهد بلکه همانند تصاویر سه بعدی و چهاربعدی جزییات کامل تر و روشن تری از بدن جنین را نشان می دهد.
ما در این سونوگرافی ها می توانیم دقت بالاتری در تشخیص ناهنجاری های بزرگ داشته باشیم.
این نوع سونوگرافی از هفته پانزدهم تا بیست و ششم انجام می شود و راه بهتری برای بررسی شرایط جنین به حساب می آید. در چنین سونوهایی همچنین مادر می تواند عکس العمل ها و حرکات فرزندش را واضح تر مشاهده کند.
8- مزایا و معایب سونوگرافی های سه بعدی و چهاربعدی چیست؟
این نوع سونوگرافی نسبت به سونوگرافی دو بعدی دقت بیشتری برای تشخیص ناهنجاری ها دارد و برای مادرانی که سابقه مرده زایی، سقط، داشتن جنین معیوب و یا اختلالی در رحم دارند بهتر است که این نوع سونوگرافی حتما انجام شود اما در شرایط عادی بسیاری از پزشکان و متخصصین اصراری به این نوع سونوگرافی ندارند.
اگر پزشک تشخیص دهد که ممکن است در صورت انجام ندادن این کار در آینده صدمات جبران ناپذیری به کودک و مادر وارد آید برای اطمینان، آن را تجویز می کند.
9- آیا سونوگرافی می تواند برای مادر یا جنین خطرناک باشد؟
سونوگرافی به دلیل اینکه از طریق امواج صوتی و نه اشعه انجام می شود به هیچ عنوان خطری برای جنین و مادر ندارد.
این امر در مورد سونوگرافی های سه بعدی و چهاربعدی هم صدق می کند. البته عده بسیاری کمی از متخصصین تصور می کنند شاید سونوگرافی از نوع داپلر، آن هم در صورتی که برای مدت زیادی بر روی بدن مادر انجام شود کمی برای جنین مشکل ساز باشد که البته درصد آن بسیار اندک است.
10- مدت زمان سونوگرافی چقدر است؟
این زمان بستگی به آماده بودن تجهیزات و مهارت پزشک دارد. معمولا در مدت زمان بسیار کوتاه – پنج یا ده دقیقه ای – انجام می شود که البته در سونوگرافی های سه بعدی و چهاربعدی ممکن است بین 15 تا 30 دقیقه طول بکشد.
11- آیا لازم است قبل از سونو، مایعات زیاد بنوشیم؟
معمولا برای انجام سونو نیاز به نوشیدن مایعات نیست. البته در سنین بسیار کم مانند زیر هشت هفته ممکن است خوردن آب و یا آبمیوه طبیعی قبل از انجام سونوگرافی به ارایه تصویر دقیق تر از جنین کمک کند اما در ماه های بعد چنین کاری لزومی ندارد.
12- آیا می توانم سونوگرافی سه بعدی انجام دهم بدون اینکه جنسیت فرزندم را بدانم؟
بله، این امکان وجود دارد. زیرا برای پزشک تنها سلامت نوزاد اهمیت دارد و جنسیت جنین به هیچ عنوان مهم نیست و تعیین جنسیت درواقع برای کنجکاوی والدین انجام می گیرد. از نظر علمی هم پزشکان وظیفه ای برای تعیین جنسیت ندارند؛ بنابراین اگر پدر و مادری نخواهند جنسیت فرزندشان را تا زمان تولد بدانند بهتر است این موضوع را قبل از انجام سونوگرافی به پزشک اطلاع دهند.
13- آیا مشکلاتی مانند بیماری های خونی در سونوگرافی مشخص می شود؟
به طور معمول برای این کار از سونوگرافی استفاده نمی شود. در این موارد می توان با آزمایش بر روی مایع داخلی رحم که جنین در آن قرار گرفته (یا همان کیسه آب) چنین مشکلاتی را تشخیص داد. زیرا سلول های پوست جنین که در این مایع ریزش کرده است خواص ژنتیکی بچه را نشان می دهد.
بنابراین با بررسی ژنتیکی این سلول ها می توان تشخیص داد که این جنین بیماری خونی دارد یا نه و درصورت لزوم اقدامات لازم را انجام داد.
بهترین وقت برای انجام این کار چهارده هفتگی است.
معمولا سونوگرافی نمی تواند هر اختلال کوموزومی را تشخیص دهد. زیرا همان طور که گفتیم سونوگرافی برای تشخیص انواع خاصی از ناهنجاری ها مانند منگولیسم مناسب است که آن هم از روی بررسی شکل ظاهری اجزای بدن جنین امکان پذیر می شود.
اگرشما باردار(حامله) هستید؛
و پزشک یا ماما برای شما درخواست سونوگرافی کرده است؛
شاید شما راجب به سونوگرافی چیزهایی شنیده باشید، ولی ممکن است در ذهنتان سوالاتی در رابطه با سونوگرافی و جنین (بچه داخل رحم) باقی مانده باشد. این اطلاعات به شما کمک می کند تا به سوالات خود پاسخ بدهید.
التراسوند(سونوگرافی) چیست؟
در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای دیدن ساختار شکم استفاده می شود. وسیله ای آویزان به دستگاه سونوگرافی به نام پروب، امواج صوتی را به داخل بدن می فرستد. زمانی که امواج صوتی به ساختار داخلی بدن رسید،امواج صوتی به شکل اکو به عقب بر می گردند. این امواج اکو به صورت تصویر در مانیتور دستگاه سونوگرافی دیده می شوند.
آیا سونوگرافی بی خطر است؟
سونوگرافی تشخیصی در بیش از 40 سال برای حاملگی مورد استفاده قرار گرفته است. دانش تئوری فعلی ما نشان داده است که مزایای استفاده از سونوگرافی به صورت کنترل شده در حالت تشخیصی برای موارد کنترل حاملگی ، بسیار بالاتر از مخاطرات آن است.
آیا برای من بیش از یک بار سونوگرافی لازم است؟
بیشتر از یکبار سونوگرافی لازم نیست مگر اینکه توسط پزشک درمانگاه زنان زایمان، به دلایل زیر درخواست شود.
– ممکن است برای ارزیابی نواحی باشد که در سونوگرافی قبلی به خوبی رویت نشده باشند.
– برای کنترل رشد جنین
– برای دیدن محل جفت قبل از تولد نوزاد
چرا برای شما سونوگرافی حاملگی درخواست شده است؟
بیشترین دلایل برای انجام سونگرافی حاملگی عبارتند از؛
– ارزیابی سن جنین (زمان بارداری) به منظور تایید مناسب بودن آن
– برای اطمینان از رشد طبیعی جنین
در سونوگرافی اولیه، ما سن بچه شما را از روی اندازه گیری طول جنین محاسبه می کنیم. در سونوگرافی بعدی(بعد از 14 ماه حاملگی) تخمین سن بچه از روی محاسبات اندازه سر،شکم و طول ران جنین می باشد.
دلایل زیر برای انجام سونوگرافی اولیه:
سونوگرافی سه ماهه اول حاملگی (12 هفتگی) اغلب جهت
– ارزیابی درد و خونریزی موقع حاملگی
– یا برای تخمین بارداری است اگر از تاریخ دقیق آن مطمئن نیستید.
در سونوگرافی اولیه، معولاً نیازی به پروب مخصوص هست که در واژن قرار می گیرد و این نوع سونوگرافی،اسکن اندوواژینال نام دارد.
در موقع ویزیت و ارزیابی حاملگی به روش سونوگرافی معمولی،این موضوع با شما در میان گذاشته خواهد شد که به این نوع از سونوگرافی(واژینال) نیاز دارید یا نه و اگر نیاز داشته باشید موافقت شما لازم است.
در زمان حاملگی شما در هفته 20-18 ما می توانیم بچه، مایع اطراف آن و جفت را ببینیم و ارزیابی کنیم که حاملگی به طور نرمال پیشرونده است یا نه.
آمادگی برای انجام سونوگرافی حاملگی:
برای انواع سونوگرافی، زمان مهمترین مساله برای اطمینان در اندازه گیری ها می باشد. لطفاً موقع وقت دهی به این مساله توجه فرمائید.
اگر شما در هفته 14 حاملگی هستید، ممکن است از شما تقاضا شود مثانه خود را پر کنید.پر بودن مثانه یک پنجره نمایش با وضوح بالا برای رویت بچه مهیا می سازد. بعد از حاملگی 14 هفتگی پر بودن مثانه لازم نیست.
این آزمون چقدر طول می کشد؟
به طور متوسط انجام هر سونوگرافی مابین 30-10 دقیقه طول می کشد.فاکتورهایی که طول زمان سونوگرافی را برای هر فرد تعیین می کند؛
– بستگی به موقعیت بچه در رحم دارد
– چقدر مایع در اطراف بچه وجود دارد
– مثانه بیمار چقدر پر است
– بیمار نیاز به سونوگرافی اندوواژینال دارد یا نه
چه کسی من را سونوگرافی می کند؟
سونوگرافی یا به وسیله سونوگرافر(تکنسین ماهر در امور سونوگرافی) یا پزشکی که در رادیوگرافی و سونوگرافی تخصص دارد،انجام می شود.
آیا این آزمون باعث آسیب به من می شود؟
سونوگرافی آزمونی بی درد است، گرچه ممکن است موقع پر شدن مثانه کمی احساس ناراحتی کنید. اگر این احساس ناراحتی برای شما ادامه داشت،به مسئول پذیرش اطلاع دهید ویا اگر همچین احساسی درحین سونوگرافی به شما دست داد، به سونوگرافر یا پزشکتان اطلاع دهید.
سی تی اسکن چیست و چگونه انجام میشود
سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (Computed Tomography scan (CT scan یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است.
بعد از رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن بیشترین کمک را به بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن انسان بخصوص استخوان ها میکند. امروزه استفاده از سی تی اسکن جزء جدایی ناپذیر در تشخیص و حتی درمان بسیاری از بیماری ها شده است.
با استفاده از تصاویر سی تی اسکن میتوان بافت های درون بدن را مشاهده کرد و شکل آنها را بررسی نمود. با این اطلاعات میتوان از وجود بیماری های احتمالی آگاه شد. تصاویر سی تی اسکن سطح مقطع هایی از بدن را نشان میدهد.
وقتی که با یک اره تنه یک درخت را برش میدهید میتوانید سطح مقطع آن را در محل برش ببینید. وقتی که یک نان حجیم یا یک کیک را با کارد برش میدهید سطح مقطع آن را در محل برش مشاهده میکنید.
دستگاه برش کالباس برش هایی نازک و موازی از آن را تهیه میکند. دستگاه سی تی اسکن هم در واقع برش های مجازی از بدن انسان تهیه میکند که سطح مقطع آن برش دیده میشود. مثل این است که بدن را مانند کیک برش داده و سطح مقطع آن را نگاه میکینم ولی در واقع هیچ برشی در کار نیست و تمام این عملیات فقط بر روی صفحه کامپیوتر صورت میگیرد.
دستگاه های سی تی اسکن امروزی چنان پرقدرتند که میتوانند تصاویر برش هایی با فاصله کمتر از یک میلیمتر را از بدن انسان تهیه کنند. تقریبا از هر جایی از بدن انسان سی تی اسکن انجام میشود. از فرق سر تا نوک انگشت پا را میتوان سی تی اسکن کرده و تصاویر سطح مقطع بدن را در آن برش های مشاهده کرد.
سی تی اسکن چگونه کار میکند
برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود. در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده میشود.
این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج میشود به توسط دتکتور Detector یا آشکارساز های حساسی دریافت میگردد.
این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل میکنند. این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار میشود یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری میشود.
بدین ترتیب اطلاعات بسیار زیادی بصورت مقادیر مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه دریافت شده توسط دتکتور است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال میشود.
این کامپیوتر بسیار پر قدرت، اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن بصورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان میدهند بر روی مانیتور دستگاه مشخص میشود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ میشوند.
تصاویر سی تی اسکن با دقت بسیار بیشتر از تصاویر رادیوگرافی ساده، شکل استخوان ها و حتی بسیاری از بافت های دیگر اندام را نشان میدهد.
با استفاده از این تکنیک میتوان داخل استخوان را هم مشاهده کرد. اکثر سی تی اسکن های امروزی اسپیرال یا مارپیچی هستند به این معنا که منبع اشعه ایکس مانند یک مارپیچ به دور بدن بیمار حرکت کرده و از جهات مختلف تصویربرداری میکنند.
تصاویر سی تی اسکن های امروزی بسیار دقیقتر از قبل شده و سرعت این دستگاه ها هم زیاد شده است بطوریکه معمولا انجام یک تصویربرداری سی تی اسکن چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد.
در انجام سی تی اسکن، بیمار باید به چه نکاتی توجه کند
چون در سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده میشود قبل از تهیه آن پزشک معالج باید در جریان باردار بودن بیمار قرار گیرد. استفاده از این روش تصویربرداری در سه ماهه اول بارداری ممکن است مشکلاتی را برای جنین بوجود آورده پس ممنوع است.
محلی از بدن که از آن تصویربرداری میشود نباید حاوی فلز باشد. بطور مثال اگر از دست سی تی اسکن میشود باید انگشتر را از دست خارج کرد و یا اگر از تنه تصویربرداری میشود باید لباس هایی که گیره فلزی دارند را از تن خارج کرد. بدین منظور ممکن است لباس های ساده و یک بار مصرفی به بیمار داده شود تا از آنها استفاده کند. وجود فلز میتواند کیفی تصاویر را کاهش دهد.
دستگاه سی تی اسکن در داخل اطاق بزرگی قرار دارد که هوای داخل آن نسبتا خنک است. این دستگاه به شکل یک حلقه بزرگ بوده که یک تخت در درون آن قرار گرفته است. کامپیوتر های دستگاه در اطاق مجاور که اطاق کنترل است قرار گرفته و تکنیسین سی تی اسکن در آن اطاق عملیات تصویربرداری را هدایت میکند.
بیمار به همراه یک پرستار به داخل اطاق رفته و پرستار به وی کمک میکند تا در وضعیت مناسب بر روی تخت دراز بکشد. این وضعیت معمولا درازکش به پشت است ولی ممکن است لازم شود بیمار به پهلو و یا به شکم بخوابد. تصویربرداری سی تی اسکن به هیچ وجه درد ندارد و کل مدت تصویربرداری در غالب موارد کمتر از چند دقیقه است. پس بسیار سریع انجام میشود.
بیمار میتواند بسیار آرام بر روی تخت دراز بکشد. ممکن است تنه بیمار به توسط چند نوار به تخت ثابت شود تا در وضعیت مناسب بیحرکت بماند.
در حین سی تی اسکن کسی بجز بیمار در اطاق سی تی اسکن باقی نمیماند. پس پرستار از اطاق خارج میشود. اگر بیمار نیاز به مراقبت داشته باشد ممکن است به همراه بیمار اجازه دهند در اطاق باقی بماند. در این حال لباس مخصوصی به او میدهند تا بپوشد. این لباس برای حفاظت همراه بیمار از اشعه ایکس است.
در تمام مراحل انجام سی تی اسکن، تکنیسن تصویربرداری در اطاق مجاور قرار گرفته و بیمار را از طریق یک پنجره شیشه ای میبیند. صدای او را میشنود و میتواند با او حرف بزند. پس هر وقت بیمار نیار به کمک داشت میتواند صحبت کند.
برای تهیه تصاویر سی تی اسکن، بیمار بر روی تخت دراز کشیده و سپس تخت یک بار درون حلقه حرکت میکند. سپس مجددا این حرکت تکرار میشود ولی این بار با سرعت کمتر. در حین عکسبرداری منبع اشعه ایکس در داخل حلقه گردش میکند.
این گردش با صدایی آرام بصورت ویز همراه است که طبیعی است و آسیبی به بیمار نمیرساند. در حین کارکردن دستگاه بیمار باید بیحرکت باشد تا تصاویر واضحی تهیه شوند. ممکن است در حین انجام سی تی اسکن تکنیسین رادیولوژی از بیمار بخواهد تا برای چند ثانیه نفس خود را در سینه حبس کند.
در پایان پرستار وارد شده و به بیمار کمک میکند تا اطاق سی تی اسکن را ترک کند.
ممکن است در حین انجام سی تی اسکن دارویی به بیمار تزربق شود. به این منظور قبل از شروع تصویربرداری سوزنی به درون رگ بیمار فرستاده شده و از طریق لوله به سرنگی متصل میشود. سرنگ حاوی ماده شیمیایی خاصی است و این سرنگ به توسط کامپیوتر کنترل میشود.
وقتی بیمار بر روی تخت قرار گرفته و درون حلقه سی تی اسکن رفت سرنگ فعال شده و ماده شیمیایی را به درون رگ بیمار تزریق میکند. در حین تزریق ممکن است بیمار احساس گرم شدن کند. ممکن است تا چند دقیقه احساس طعم فلز در دهان خود کند و یا ممکن است احساس ادرار کردن داشته باشد. این حالت حداکثر چند دقیقه طول کشیده و از بین میروند.
در بعضی موارد ممکن است به بیمار دارویی داده شود تا قبل از سی تی اسکن آن را بخورد. اگر بیمار به بعضی داروها(چه خوارکی و چه تزریقی) حساسیت دارد حتما قبل از تزریق دارو باید آن را به اطلاع پرسنل پزشکی حاضر در اطاق سی تی اسکن برساند. اگر بعد از تزریق بیمار احساس بدحالی کرد باید آن را فورا به پرسنل پزشکی اطلاع دهد.
مزایای سی تی اسکن چیست
مهمترین مزایای سی تی اسکن عبارتند از
- سی تی اسکن یک روش تصویربرداری بدون درد و دقیق است. قبل از اختراع سی تی اسکن برای تصویربرداری دقیقتر بدن از عکس های رنگی مانند میلوگرافی، آنژیوگرافی و یا آرتروگرافی استفاده میشد. انجام این روش ها مستلزم ورود سوزن به ناحیه مورد نظر است که هم دردناک بوده و هم خطر بروز عفونت را به همراه دارد. سی تی اسکن این مشکلات را ندارد
- سی تی اسکن میتواند استخوان ها، عروق و بافت های نرم درون بدن انسان و حتی درون این بافت ها را به دقت ببیند. البته برای دیدن بعضی بافت های نرم بدن مانند تاندون، رباط، عصب و غضروف دقت ام آر آی بیش از سی تی اسکن است ولی سی تی اسکن بهتز از ام آر آی میتواند استخوان را ببیند و مشکلات احتمالی آن را تشخیص دهد
- هم سی تی اسکن و هم رادیوگرافی معمولی از اشعه ایکس استفاده میکنند. با این حال تصاویر سی تی اسکن از رادیوگرافی معمولی بسیار دقیقتر بوده و جزئیات را به دقت نشان میدهد. برخلاف رادیوگرافی معمولی که بیشتر استخوان را میبیند، سی تی اسکن میتواند بافت های نرم درون بدن انسان را هم دیده و بررسی کند
- انجام سی تی اسکن بسیار سریع است و این سرعت در موارد اورژانس بسیار کمک کننده میباشد. در مقایسه با ام آر آی سی تی اسکن روش بسیار سریعی است
- سی تی اسکن کمتر از ام آر آی به حرکت بیمار حساس است. گرچه در هر دو روش بیمار نباید حرکت کند و حرکت بیمار موجب تار شدن تصویر میشود ولی این حساسیت رد سی تی اسکن کمتر است
- برخلاف ام آر آی میتوان با وجود داشتن دستگاه های پزشکی مانند پیس میکر و یا سمعک، سی تی اسکن را انجام داد
- از سی تی اسکن میتوان برای انجام بیوپسی و نمونه برداری از بافت های بدن استفاده کرد. متخصص رادیولوژی میتواند در اطاق سی تی اسکن حاضر شده و در حالیکه بیمار روی تخت سی تی اسکن دراز کشیده است محل دقیق نمونه برداری را مشخص کرده و با یک سوزن نمونه مورد نظر را از بافت مربوطه تهیه کند.
- بعد از انجام سی تی اسکن هیچ اشعه ای درون بدن بیمار باقی نمانده و یا از او ساطع نمیشود
با این حال سی تی اسکن محدودیت هایی را هم دارد. این روش از اشعه ایکس استفاده میکند که درمقایسه با سونوگرافی و یا ام آر آی میتواند خطرناک باشد.
به همین علت از سی تی اسکن نمیتوان در زنان باردار بخصوص در سه ماهه اول بارداری استفاده کرد. میزان اشعه دریافتی در سی تی اسکن بیش از رادیوگرافی معمولی است و پزشک باید این فاکتور را در نظر بگیرد.
پس نمیتوان برای بیماران به هر میزان و اندازه از سی تی اسکن استفاده کرد. این مطلب بخصوص در مورد بچه ها مهم است چون بدن آنها به اشعه ایکس حساس تر میباشد.
هزینه تهیه سی تی اسکن بیش از رادیوگرافی ساده است پس نمیتوان از این روش در هر بیمار استفاده کرد. از سی تی اسکن باید تنها زمانی استفاده کرد که اطلاعات بدست آمده از آن قطعا به تشخیص و یا درمان بیمار کمک کند. سی تی اسکن فقط در مراکز تشخیصی و درمانی بزرگ وجود دارد.
بعضی میپرسند آیا بهتر است سی تی اسکن کنم یا ام آر آی. تشخیص این با پزشک معالج است. سی تی اسکن بیشتر مشکلات استخوان را نشان میدهد در حالیکه از ام ار آی بیشتر در مشخص کردن مشکلات بافت نرم استفاده میشود.