از لحاظ ادبی، یک تمدن عبارت از یک جامعه پیچیده‌است که از یک جامعه ساده و ابتدائی‌تر متمایز می‌شود هر فردی در یک جامعه و با یک فرهنگ متفاوت زندگی می‌کند ولی همه افراد در یک تمدن زندگی می‌کنند. از نظر تاریخی، تمدن‌ها بعضی چیزهای مشترک دارند و همه وجوه مشترک فوق را دارند. بعضی از این وجوه مشترک توسط وی. گوردون. چیلده پیشنهاد شده‌است.

تکنیک‌های پیشرفته و جدید مربوط به کشاورزی، مانند استفاده از نیروی انسانی، چرخاندن خرمنکوب، و آبیاری می‌باشند. این موارد کشاورزان را قادر می‌سازند که مواد غذایی مازاد بر احتیاج خود تهیه کنند که بیشتر از مقدار لازم برای استفاده و مصرف خود آن‌ها می‌باشد.
بخش مهمی از جمعیت انسان‌ها وقت خود رابرای فراهم کردن مواد غذایی صرف نمی‌کند. این کار امکان تقسیم نیروی کار و کارگران را فراهم می‌کند. افرادی که وقت خود را به کار تولید مواد غذایی صرف نمی‌کنند، می‌توانند به جای آن در زمینه‌های دیگر مانند صنعت، جنگ، علوم یا امور مذهبی فعالیت کنند. علت این کار تهیه مواد غذایی مازاد می‌باشد که در بالا توضیح داده شد.
گردهمائی بعضی تولیدکنندگان دیگر بجز تولیدکنندگان مواد غذایی در محل‌های اسکان دائمی شهرها نامیده می‌شوند.
تمدن‌ها به نوعی در برابر همه نیازهای حقیقی و زیباشناختی مردم خود مسوول اند و به سرعت خواهان تکمیل خود هستد و اگر چه درون‌زایی لازم را نداشته باشند خود را با تقلید، اشباع و تکمیل می‌کنند.
یک فرم تشکیلات اجتماعی که می‌تواند یک ریاست، در اداره و مدیریت یک خانواده اعیانی یا اصول و قوانین یک خانواده بزرگ از مردم، یا جامعه یک کشور، باشد که گروه قانونگذار آن‌ها توسط یک دولت یا بروکراسی انجام می‌شود. قدرت سیاسی در شهرها متمرکز می‌شود.
کنترل موسساتی و رسمی مواد غذایی توسط گروه قانونگذار، دولت یا بروکراسی است.
تأسیسات پیچیده و بزرگ، موسسات رسمی اجتماعی مانند موسسات مذهبی و آموزشی،و تاسسات غیررسمی تر در جوامع دیگر می‌باشند.
توسعه و ترقی‌های بزرگ و پیچیده و تغییرات اقتصاد را شکل می‌دهند. این مورد شامل توسعه و گسترش تجارت می‌باشد و می‌تواند به کسب درآمد و پول و رونق بازار کمک کند..
افزایش کیفیت مواد و وسایل موجود در جوامع بزرگ بیش از جوامع ساده‌تر می‌باشد.
توسعه تکنولوژی‌های جدید توسط افرادی صورت می‌گیرد که در کار تولید مواد غذایی دخالت ندارند. در تمدن‌های اولیه و قدیمی‌تر ذوب فلزات یک توسعه خیلی مهم بود.
توسعه و ترقی پیشرفته هنرها مخصوصاً نوشتن و تألیف.

با این تعریف، بعضی جوامع، مانند یونان، به‌طور مشخصی متمدن هستند، ولی جوامع دیگر مانند مردمان بیابانگرد به‌طور واضحی متمدن نیستند. اما با وجود این این تمایز همیشه واضح نیست. در مناطق شمال غربی اقیانوس آرام در کشور ایالات متحده، برای مثال، صید فراوان ماهیها، برای مردم غذای مازاد بر احتیاج فراهم می‌کند که آن‌ها به کار کشاورزی دیگر احتیاج ندارند. مردمی که در این مناطق به‌طور دائمی مقیم هستند، یک سلسله مراتب اجتماعی، داشتن مواد و وسایل کافی، و کارهای هنری پیشرفته (که معروفترین آن‌ها قطب توتم می‌باشد، همه را بدون نیاز به کار کشاورزی پیشرفته دارا هستند.

ارزیابی بعضی از تمدن‌های اخیر و کنونی مطابق موارد زیر خلاصه شده‌است:

همه تمدن‌ها از وضعیت و موقعیت کوچکی شروع شده و سبک‌ها و اصول خود را با ایجاد سیستم‌های کشوری و دولتی برای حفظ و نگهداری ارزش‌ها و دستاوردها تأسیس کرده‌اند.
تمدن‌های موفق بعداً گسترش و رشد داشته، در یک مد و سبک افزایشی بزرک و بزرگ‌تر شده‌اند و توسعه پیدا کرده‌اند.
آن‌ها سپس به حداکثر حد توسعه خود رسیده‌اند و سعی می‌کنند که ثبات و قدرت خود را برای مدت زمان طولانی حفظ و نگهداری کنند.
رقابت بین کشورها و دولت‌ها دریک تمدن نتیجه ایجاد احاطه و تسلط یکی از آن‌ها بر دیگری‌ها شده‌است.
احاطه و تسلط ممکن است غیر مستقیم یا در ساختار یک امپراتوری چند ملیتی و نژادی باشد.
در دراز مدت تمدن‌ها یا افت و فروپاشی پیدا کرده یا با تمدن‌های بزرگ‌تری که تمدن‌های بیشتر فعال و پویایی بوده‌اند جایگزین شده‌اند.