مزداران زریندشت؛ تلفیقی دلنشین از همراهی تاریخ و طبیعت

خوزستان خبر – مزداران روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان فیروزکوه است که به سبب آثار تاریخی فراوان و طبیعت بکر، مکان مناسبی برای گردشگران و تاریخ دوستان است.
روستای سرسبز زریندشت یکی از مناطق آباد و زیبای بخش مرکزی شهرستان فیروزکوه می‌باشد، ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۶۴۰ متر و از آبادی‌های میان کوهی است که دارای آب و هوای معتدل بوده و از جاذبه‌های گردشگری فراونی برخوردار می‌باشد.
این روستا در ۱۲۰کیلومتری از شهر تهران و ۲۵ کیلو متری جنوب فیروزکوه واقع شده است که دارای چهار بخش مزداران، آتشان، دهگردان و انزاها است که هرکدام نمادی از زیبایی‌های خداوند است؛ روستای مزداران مرکزیت این بخش را بر عهده دارد.

اطلاعات کلی در مورد مزداران
روستای مزداران در فاصله یک کیلومتری شمال زریندشت واقع شده و دارای بیشترین آثار تاریخی می‌باشد، جمعیت آن به طور متوسط (زمستان و تابستان) حدود ۲۰۰ خانوار بوده و اهالی آن به زبان فارسی و لهجه مازندرانی تکلم می‌کنند. در واقع لهجه و گویش اصیل این خطه به زبان طبری (طبرستانی) یا مازندرانی که همان اقوام تپور می‌باشند برگرفته شده و به زبان تاتی یا زبانی که برگرفته از زبان اصیل ایرانی همانند دری و پشتو می‌باشد، تکلم می‌کنند.
البته اقوام مختلف که در منطقه ساکن بوده و تشکیل خانواده داده‌اند بر نژاد و گویش منطقه تاثیر گذاشته و از اینرو در منطقه زبان‌های ترکی – کردی و لری رواج داده شده و هنوز هم متداول می‌باشد .

وجه تسمیه مزداران
مزداران از دو بخش مستقل مزدا و پسوند ران تشکیل شده است؛ واژه مزدا خود از دو بخش مز به معنی بزرگ و دا به معنی دانا و دانشمند است، پس مزدا به معنی دانش بزرگ می‌باشد. اما پسوند ران به معنی مکان و آبادی و جایگاه می‌باشد؛ نتیجه اینکه مزداران به معنی جا و مکان دانایان بزرگ است.
معنی و تفسیر دیگری هم از مزداران است که از دو بخش مزدا منظور اهورا مزدا خدای زرتشتیان و ران یعنی باران است، به عبارت دیگر جایگاه دو امامزاده قبلا معبد آناهیتا بوده که چون مکان مقدس بوده به امامزاده تبدیل شده است.

مزداران میراث‌دار تاریخ کهن ایران در ترکیب با طبیعت زیبا
مزداران یکی از روستاهای باستانی قبل از اسلام تابعه فیروزکوه می‌باشد؛ تائید این ادعا بناها و قلاع بر جای مانده از عهد باستان می‌باشد که هنوز پابرجا و استوار است؛ مانندبنای باقیمانده معروف به حمام که از دو بنای مجزا تشکیل شده است و نمونه دیگر محل فعلی امامزادگان عبدالله و یحیی است که در قسمت غربی آن معبدی بود که اهالی روستا در آن عبادت می‌کردند. البته در کنار آثار تاریخی آب و هوای بکر این منطقه باعث شده که طبیعت جلوه‌گری خاصی در مزداران داشته باشد و گردشگران مختلفی را به سمت خود جلب کند.
امامزادگان عبدالله و یحیی: آستان امامزادگان یحیی و عبدالله (علیهم السلام) در منتهی الیه شرق روستای مزداران قراردارد. بنای اولیه ‏بقعه امامزاده یحیی بسیار زیبا و دارای ویژگی‌های معماری قرون هفتم و هشتم هجری از جمله آجرکاری، گچ‌بری و آینه‌‏کاری بوده است؛ بخش وسیعی از بنای مزبور در سال ۱۳۶۲ تخریب شده و سپس تمام آن بازسازی شده است. بنای فعلی بقعه دارای پلانی مربع ‏شکل است که با مصالح جدید ساخته شده و دارای گنبدی تقریبا رک (مخروطی) است. داخل این بقعه چشمه آب گوارایی وجود ‏دارد که بسیار پرآب و حالت ساکن دارد و هیچ گاه رنگ، مزه و طعم آن تغییر نمی‌کند.

در صفحه ۱۳۲ کتاب آثار تاریخی فیروزکوه در مود این بنا چنین نوشته است:
«بنای اولیه این امامزاده بسیار زیبا و دارای ویژگی‌های معماری قرون هفت و هشت هجری، از جمله آجرکاری، گره‌چینی، گچ‌بری و آینه‌کاری دوره صفویه و در و پنجره‌های ارسی کشویی بوده است؛ اما متاسفانه در یکی از شب‌های سرد زمستان سال ۱۳۶۲ توسط عده‌ای غارتگر به طمع یافتن گنج ، مورد تجاوز گسترده واقع شده و بخش عمده آن از جمله کف و زیر پی‌ها تخریب شد. اهالی روستا که اعتقاد شدیدی به شأن و منزلت امامزاده داشته‌اند با همت والای خود آن را مجدداٌ بازسازی کردند، ولی متاسفانه از بنای اولیه چیزی باقی نمانده و این مجموعه تاریخی مذهبی کاملاٌ نوسازی شده است.»
برج دیده‌بانی مزداران: در حقیقت این برج تاریخی نام خود را از روستای محل ساخته شدن، استعاره گرفته و نام نخستین آن مشخص نیست؛ قدمت این برج به قرن ۷ و ۸ ه.ق برمی‌گردد، این برج از لاشه سنگ و ملاط گچ و ساروج به صورت چهار ضلعی ساخته شده است. ورودی بنا در ضلع جنوب آن قرار داشته به صورت کلی دارای پلانی هشت ضلعی است؛ ساختار داخلی بنا در حالتی است که در سمت غرب و مشرف به قلعه، یک بیضی بزرگ از گنبد تا پائئین دیواره‌ها برش خورده است.

منبع : تسنیم