عهدین نام کدام کتاب است ؟
تورات کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان است. در قرآن آیات متعددی از تورات سخن گفته و این کتاب را نازل شده بر حضرت موسی(ع) و کتاب آسمانی بنی‌اسرائیل معرفی کرده است. قرآن همچنین حضرت عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) را تأیید‌کننده این کتاب معرفی نموده است.
این کتاب شامل پنج سِفْر اول کتاب مقدس است. یهودیان معتقدند این کتاب‌ها متعلق به حضرت موسی(ع) است. آنان این کتاب را نازل شده بر حضرت موسی(ع) می‌دانند. نام‌های متعددی برای این کتاب استفاده شده است. با توجه به ارزش و جایگاه این کتاب‌ها به کل کتاب مقدس یهودی نیز تورات گفته می‌شود.
تورات
تورات در اصل لفظی عبری است و تورا تلفظ می‌شود.[۱] این واژه به معنای شریعت و ناموس استعمال شده است. مراد از تورات در اسفار کتاب مقدس کتاب‌های پنج‌گانه موسی(ع)است. یهودیان این کتاب‌ها را ناموس موسی نیز می‌نامند. آنان این کتاب را نازل شده در کوه سینا، بر حضرت موسی(ع) می‌دانند.[۲]
تورات به کل کتاب مقدس یهودیان نیز اطلاق می‌شود و به معنای آموزش و ارشاد به کار رفته است.[۳] این اسفار عبارتند از سفر تکوین(پیدایش)، خروج، لاویان و اعداد، تثنیه. برخی از مسیحیان نیز از لفظ تورات برای بیان کل کتاب مقدس (عهدقدیم و عهدجدید)استفاده نموده‌اند.[۴]
منابع اسلامی
تورات در آیات قرآن کتابی است که پس از حضرت ابراهیم(ع) و حضرت یعقوب(ع) نازل شده است.[۵] با توجه به آیات قرآن حضرت عیسی(ع) نیز این کتاب را تایید نموده است.[۶] قرآن بر بیان احکام الهی در تورات تاکید می‌کند و به کسانی که از این کتاب تبعیت کرده‌اند وعده بهشت داده شده است.[۷]
در مقابل نیز کسانی که این کتاب را در دست دارند و به آن عمل نمی‌کنند را مانند چهارپایی بیان نموده که کتاب را حمل می‌کند.[۸] قرآن به وعده بعثت پیامبر امی پس از حضرت موسی(ع)، در کتاب تورات اشاره می‌کند.[۹]
معنای تورات در قرآن
در قرآن به دو صورت از کتاب مقدس یهودیان نام می‌برد؛ در آیاتی اشاره به الواح نازل شده بر حضرت موسی(ع) می‌کند و در آیات دیگری از لفظ تورات برای اشاره به این کتاب استفاده نموده است.[۱۰] آنچه از تفاسیر یهودی به دست می‌آید الواح حضرت موسی(ع) شامل ده فرمان اخلاقی بوده و آنچه در کتاب تورات متداول، بیان شده مجموعه‌ای از احکام و اخلاقیات است. کتاب تلمود، تفسیری از احکام و اخلاقیات کتاب مقدس می‌باشد.[۱۱]
باید توجه داشت که تورات کلمه‌ای است عبرانی که در زبان عربی به معنای شریعت است.[۱۲] با توجه به تاریخ یهودیت در دورانی ما بین حمله بخت‌النصر (نبوکدنصر یکی از پادشاهان بابل) تا دوران کورش(یکی از پادشاهان ایران) کتاب مقدس یهودی از بین رفت و پس از بازگشت از تبعید بابلی، دوباره آنچه به صورت شفاهی در بین مردم رواج داشت نوشته شد.[۱۳] با توجه به آیات نازل شده بر پیامبر اسلام درباره تورات، می‌توان این کتاب را همان کتاب در دست یهودیان در زمان پیامبر دانست.[۱۴]
هدایت و نور در تورات
آیات قرآن دلالت بر بیان احکام شرعی در تورات دارند.[۱۵] در قرآن از تحریف در کتاب مقدس یهودی سخن گفته، اما تمام مطالب تورات را رد نکرده است. در تفسیر المیزان بیان می‌کند، که با توجه به اخلاق عمومی و خصوصیات نژادی بنی‌اسرائیل و حضور پیامبران مختلف در میان این قوم، در این کتاب جز بخشی از هدایت و نور بیان نشده است.[۱۶] اما به طور کلی مفسران زیادی بر وجود هدایت و نور در این کتاب تصریح دارند.[۱۷]
علامه طباطبایی این امر را دلیل بر عدم جهانی بودن این دین می‌داند و دین یهودیت را خاص بنی‌اسراییل بیان می‌کند. در سوره اعراف[۱۸] نیز در جایی که از الواح حضرت موسی(ع)سخن می‌گوید، به این نکته اشاره می‌کند که در این الواح از هر چیزی، بخشی از آن را بیان نمودیم.[۱۹]
تصدیق توسط انبیاء
قرآن حضرت عیسی(ع) را مصدق تورات می‌داند.[۲۰] برخی از مفسران مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را برای کتاب توراتی که در بین مردم متداول است، نمی‌داند. مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را مطابق تورات اصلی، که خداوند با توجه به آیات سوره مریم به آن حضرت وعده داده بود، بیان می‌کنند.[۲۱] بنابراین وجه دیگر مصدق بودن این است، که تحریف شامل تمام قسمت‌های کتاب مقدس نمی‌شود و بخشی از آن تحریف شده، بنابراین حضرت عیسی(ع) آن بخش تحریف نشده تورات را تأیید و تصدیق می‌کند.[۲۲]
قرآن حضرت مسیح(ع) را پیامبر مبعوث شده بر بنی‌اسرائیل معرفی می‌کند.[۲۳] می‌توان مصدق بودن حضرت عیسی(ع) را اینگونه تفسیر نمود، که دعوت این حضرت مغایر با دیانت یهودی و نقض کننده شریعت بیان شده در تورات نیست. بلکه بیان یا رد برخی از احکام، بدین معنااست که، مدت زمان این احکام از زمان صدور تا زمان خاصی بوده و این به معنای نقض احکام تورات نیست.[۲۴] بنابراین مصدق بودن حضرت عیسی(ع) اینگونه بیان می‌شود، که تصدیق مخصوص آیاتی بوده که اولا تحریف نشده و دیگر اینکه زمان آن احکام به پایان نرسیده بود.[۲۵]
درباره مصدق بودن پیامبر اسلام(ص) نیز این احتمالات وجود دارد که پیامبر مصدق بخشی است که تحریف نشده است و یا اینکه مصدق تورات اصلی است که خداوند به او آموخته است.[۲۶]
اسامی دیگر تورات
برای تورات نام‌های دیگری نیز بیان شده است. در زبان فارسی و عربی به این کتاب عهد قدیم نیز گفته می‌شود. مجموع کتاب مقدس یهودی و مسیحی را عهدین می‌نامند. یهودیان همچنین به کل کتاب مقدس تنخ می‌گویند. این نام بیان‌گر بخش‌های این کتاب است که به سه بخش تورات، نبیئیم و کتوبیم تقسیم می‌شود.[۲۷]
تقسیم بندی تورات به عهد قدیم و عهد جدید مخصوص اعتقادات مسیحیان است. آنان قائل به دو عهد هستند اولین عهد با حضرت‌ابراهیم(ع) بسته شد و در زمان حضرت‌موسی(ع) تحکیم و تجدید گردید، و دیگری عهد جدید که با ظهور حضرت‌عیسی(ع) است.[۲۸]
عهد قدیم سه چهارم از کل کتاب مقدس را در برمی‌گیرد. در این کتاب مطالب متنوعی از قبیل تاریخ، شریعت، حکمت، مناجات، شعر و پیشگویی وجود دارد. بیشتر کتاب‌ها به زبان عبری و برخی نیز به زبان کلدانی و آرامی نگارش شده است. در کنیسه‌ها کتاب مقدس به صورت تومار نگهداری می‌شود.[۲۹]
نسخه‌های تورات
مطابق آنچه در تاریخ یهود بیان شده است تورات مشتمل بر دو نسخه است.
- نسخه عبری، این نسخه به جز بخشی از آن به زبان عبری نوشته شده و مشتمل بر ۳۹ کتاب است. این نسخه شامل سه بخش است: تورات، کتب انبیا که خود شامل دو بخش انبیای متقدم و انبیای متاخر است و بخش سوم مکتوبات است. نام تنخ اشاره به همین مطلب دارد.
- ترجمه سبعینه به زبان یونانی است. این کتاب برای یهودیان اسکندریه و به دستور حاکم مصر نوشته شد. این نسخه دارای ۴۶ کتاب است اما در نسخه عبری کتاب‌های اضافی موجود نیست.[۳۰]
پانویس
- پرش به بالا↑ دایره‌المعارف اسلامیه، ج ۶، بی‌تا، ص۱
- پرش به بالا↑ بستانی، دائرةالمعارف، دارالمعرفة، ج ۷، ص۲۶۴
- پرش به بالا↑ دایرة المعارف تشیع، ۱۳۸۰، ج ۵، ص۱۳۰-۱۴۰
- پرش به بالا↑ بستانی، دائرةالمعارف، دارالمعرفة، ج ۷، ص۲۶۴
- پرش به بالا↑ سوره آل‌عمران، آیه ۶۵، آیه ۹۳
- پرش به بالا↑ سوره آل‌عمران، سوره ۵۰؛ سوره مائده، آیه ۴۶؛ سوره صف، آیه ۶
- پرش به بالا↑ سوره مائده، آیه ۴۳؛ سبزواری ، ارشادالاذهان، ۱۴۱۹ق، ص۱۲۰؛ سوره مائده، آیه ۷۰؛ دایرةالمعارف اسلامیة، دارالمعرفة، ج ۶، ص۱
- پرش به بالا↑ سوره جمعه،آیه ۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۵، ص۳۶۲؛ ج ۱۱، ص۳۰۲؛ ج ۱۲، ۲۴۴؛ ج ۱۹، ص۲۶۶.
- پرش به بالا↑ سوره اعراف،آیه۱۵۷؛ دایرةالمعارف اسلامیة، دارالمعرفة، ج ۶، ص۱
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۱
- پرش به بالا↑ سلیمانی اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵ش، ص۳۰
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۱
- پرش به بالا↑ سلیمانی اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۸۴
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۱۰؛ ج ۵، ص۳۵۸، ج ۷، ص۲۵۵
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۵، ص۳۵۸؛ ج ۵، ص۲۵۵
- پرش به بالا↑ سوره مائده، آیه ۴۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۱۰
- پرش به بالا↑ اندلسی، البحرالمحیط، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص۳۲۸، بیضاوی، أنوارالتنزیل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص۱۲۹.
- پرش به بالا↑ سوره اعراف، آیه ۱۴۵
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۹-۱۵؛ ص۲۱۷؛ ج ۵، ص۵۶۱
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۷-۸، اندلسی، البحرالمحیط، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص۱۶۱-۱۶۲.
- پرش به بالا↑ سبزواری، مواهب‌الرحمان، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص۳۰۲
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۲۱۶، ج ۵، ۲۴۷-۲۴۹، ج ۸، ص۲۸۰؛ ابیاری، الموسوعةالقرآنیة، ۱۴۰۵ق، ج ۹، ص۲۲۷-۲۲۸؛ سبزواری، مواهب‌الرحمان، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص۳۰۲
- پرش به بالا↑ سبزواری، مواهب‌الرحمان، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص۳۷؛ ص۳۰۶؛ بلاغی، آلاءالرحمن، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص۲۸۶-۲۸۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۹۹-۲۰۱؛ ج ۱۹، ص۲۵۲
- پرش به بالا↑ بیضاوی، أنوارالتنزیل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص۱۳۶؛ فیض کاشانی، الأصفی، ۱۴۱۸ق، ج ۱، ص۲۸۴
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۹۸-۲۰۲؛ اندلسی، البحرالمحیط، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۶۱؛ ج ۴، صص ۲۸۰؛ ج ۵، ص۲۷۰؛ ج ۹، ص۳۸۷
- پرش به بالا↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۳۰۸؛ ج ۵، ص۳۵۸؛ ج ۷،ص ۲۵۵.
- پرش به بالا↑ میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷، ص۲۳-۲۴.
- پرش به بالا↑ سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۱۹-۲۰
- پرش به بالا↑ سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۱۹-۲۰
- پرش به بالا↑ سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۲۱
منابع
- ابن ادریس حلی، محمدبن‌احمد، المنتخب من تفسیرالتبیان، تحقیق سیدمهدی رجائی، قم، ناشر کتابخانه آیت الله مرعشی‌نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- ابن عجیبه احمد بن محمد، البحرالمدید فی تفسیرالقرآن‌المجید، تحقیق احمد عبدالله قرشی‌رسلان، قاهره، ناشر دکتر حسن عباس زکی، ۱۴۱۹ق.
- ابیاری، ابراهیم، الموسوعةالقرآنیة، ناشر موسسه سجل‌العرب، ۱۴۰۵ق.
- اندلسی، ابوحیان محمدبن‌یوسف، البحرالمحیط فی التفسیر، تحقیق صدقی محمدجمیل، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق.
- البستانی، بطرس، دائره‌المعارف و هو قاموس عام لکل فن و مطلب، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
- بلاغی‌نجفی، محمدجواد، آلاءالرحمن فی تفسیرالقرآن، تحقیق واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، قم، ناشر بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
- بیضاوی، عبدالله بن‌عمر، أنوارالتنزیل و أسرارالتأویل، تحقیق محمد عبد‌الرحمن المرعشلی، بیروت، داراحیاءالتراث‌العربی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- جصاص، احمدبن‌علی، احکام‌القرآن(جصاص)، تحقیق محمد صادق قمحاوی، بیروت، داراحیاءالتراث‌العربی، ۱۴۰۵ق.
- حسینی‌همدانی، سیدمحمدحسین، انوار درخشان، تحقیق محمد باقر بهبودی، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- دایره‌المعارف اسلامیه، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
- دایره‌المعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش.
- دخیل، علی‌بن‌محمدعلی، الوجیز فی تفسیرالکتاب‌العزیز، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
- زجاج، ابراهیم‌بن‌سری‌بن‌سهل، اعراب‌القرآن(زجاج)، تحقیق ابراهیم ابیاری، قاهره-بیروت، دارالکتاب‌المصری و دارالکتب‌اللبنانی، چاپ چهارم، ۱۴۲۰ق.
- سبزواری نجفی، محمد‌بن حبیب‌الله، ارشادالاذهان الی تفسیرالقرآن، بیروت، دار‌التعارف‌للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- سلیمانی‌اردستانی، عبدالرحیم، کتاب مقدس، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- شاذلی، سیدبن‌قطب‌بن‌ابراهیم، فی ظلال‌القرآن، بیروت-قاهره، دارالشروق، چاپ هفدهم، ۱۴۱۲ق.
- شیبانی، محمدبن‌حسن، نهج‌البیان عن کشف معانی القرآن، تحقیق حسین درگاهی، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف‌اسلامی، ۱۴۱۳ق.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طیب، سیدعبدالحسین، اطیب‌البیان فی تفسیرالقرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
- عاملی، علی‌بن‌حسین، الوجیز فی تفسیرالقرآن‌العزیز، تحقیق شیخ مالک محمودی، قم، ناشر دارالقرآن‌الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- فیض کاشانی، ملامحسن، الأصفی فی تفسیرالقرآن، تحقیق محمدحسین درایتی و محمدرضا نعمتی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- مکارم‌شیرازی، ناصر، الأمثل فی تفسیر کتاب‌الله‌المنزل، قم، ناشر مدرسه امام علی‌بن‌ابی‌طالب، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
- ملاحویش آل‌غازی، عبدالقادر، بیان‌المعانی، دمشق، مطبعةالترقی، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
- موسوی‌سبزواری، سیدعبدالاعلی، مواهب‌الرحمان فی تفسیرالقرآن، بیروت، ناشر موسسه اهل‌بیت(ع)، نوبت چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
- میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷ش.
- نحاس، ابوجعفر احمدبن‌محمد، اعراب‌القرآن(نحاس)، بیروت، دارالکتب‌العلمیة منشورات محمدعلی بیضون، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
